Een ongekende heksenjacht #Belastingdienst

Staatssecretaris Menno Snel biedt zijn verontschuldigingen aan aan ouders die er ten onrechte van werden beschuldigd dat ze fraudeerden met toeslagen voor de kinderopvang. De Staats ging zó diep door het stof dat ik even vreesde dat deze nette man er door verzwolgen zou worden.

U weet: De Belastingdienst zette bij de getroffen ouders de kinderopvangtoeslag stop terwijl daar geen goede reden voor was. De ouders die als eerste de dupe werden van deze handelswijze, hadden allemaal een migratieachtergrond. Bovendien bleef de dienst doorprocederen tegen gedupeerden toen duidelijk was dat de handelswijze niet in de haak was. Daarbij hield de dienst stukken achter om de ouders veroordeeld te krijgen.

De historische achtergrond is uit andere zaken maar al te bekend, zij het natuurlijk nooit identiek. In 2005 kwam een herziening van het zorgstelsel, die slecht uitpakte voor de lagere inkomensgroepen. Die moesten dus gecompenseerd worden en zo kwam er een ‘zorgtoeslag’. De overheid kreeg de smaak te pakken en in rap tempo volgden allerhande toeslagen. Anno 2019 krijgen 6 miljoen
huishoudens in totaal 14,5 miljard euro aan toeslagen, ofwel bijna 2.500 euro per huishouden. Dat betekent dus dat 3 op de 4 huishoudens in Nederland ten minste één toeslag krijgen! Ik ben niet de eerste die dit rondpompen van geld noemt. Want die toeslagen worden betaald uit de belastingopbrengsten, die door dezelfde groep (plus natuurlijk die overige 2 miljoen huishoudens) worden betaald!

> De regering is de oorlog tegen de burgers al jaren geleden begonnen. Wordt nu snoeihard terug geboemerangd.
JanKees de Jager, Frans Weekers en de ramp Wiebes, ze hebben geen poot uitgestoken. Allemaal onder de bezielende leiding van Rutte.
Die man heeft de samenleving verdeeld tot op het bot. Afgebroken wat vernield kon worden. Deze man met zijn walgelijke lachje en zijn trucjes.

Als de belastingdienst fouten zou hebben gemaakt dan zou de boodschap van Menno Snel oké zijn. Het feit is echter dat de Belastingdienst misdadig te werk is gegaan. Zelfs de top van de Belastingdienst was meedogenloos! De rot bij de Belastingdienst zit veel dieper dan het "duo pek en veren" , schrijft NRC, tot aan de directie aan toe. De hoogste baas, schreven zijn eigen ambtenaren bijvoorbeeld onderling, wilde „alles laten dichtdraaien, dus ook toeslagen, zelfs als die waarschijnlijk wel goed zijn”. Uit dezelfde documenten wordt duidelijk hoe de uitvoerders tegen hun eigen werk aankeken: ze schrijven over „afpakjesdag”, over het „duo pek en veren” en „bij twijfel altijd afwijzen”.
Men hield bewijsstukken achter om de ouders veroordeeld te krijgen. Dit laat dus zien dat de Belastingdienst -of althans het onderdeel wat zich hier mee bezig heeft gehouden- een misdadige organisatie is. Bovendien lijken racistische motieven een rol gespeeld te hebben.

Het kabinet moest afgelopen week wel door het stof, na het snoeiharde rapport van de commissie-Donner dat vrijdag verscheen. Dat liet zien dat de fraudeopsporing volkomen op hol sloeg bij honderden Eindhovense ouders en de toeslagen die zij voor de kinderopvang ontvingen. Maar het rapport stond niet op zich. Afgelopen maand bleek steeds weer hoe zeer het toeslagensysteem aan reparatie toe is ….en de ambtenaren aan een heropvoedingskamp

Een ongekende heksenjacht


Vorige week was er iemand die de toeslagen-affaire niet helemaal goed begrepen had. Iemand uit de coalitie (een keer raden van welke partij), fluisterde tegen een krant dat er een 'heksenjacht' was geopend op die arme goedwillende Menno Snel (D66), staatssecretaris van Financiën. Omdat Kamerleden als Pieter Omtzigt (CDA) en Renkse Leijten (SP) aanhoudend vragen stelden. En omdat Trouw en RTL Nieuws een reeks ongenadige publicaties hadden gewijd aan jarenlang machtsmisbruik door de Belastingdienst.

Weet u nog, de onjuiste en onbehoorlijke stopzetting van toeslagen van kinderopvang van ruim 300 ouders in 2014? Niets fout gedaan. Jarenlang kapot geprocedeerd door de Belastingdienst. Baan kwijt. Echtscheiding. In grote financiële problemen komen omdat ook andere jaren werden teruggevorderd: tienduizenden euro’s. Niet in aanmerking komen voor betalingsregelingen omdat ze zogenaamd verdacht werden van fraude. Op zwarte lijsten komen, geen antwoord krijgen.

Met verbijstering zag ik in het debat van afgelopen donderdag hoe de staatssecretaris deemoedig en zeer nederig op vrijwel iedere punt en komma moest erkennen hoe fout zijn dienst was. En hoe fout de afhandeling was onder zijn leiding, ná alle alarmbellen van de Nationale Ombudsman en de Raad van State. De journalistieke belangstelling voor het debat verdampte al wat omdat rondcirkelende Haagse aasgieren aanvoelden dat er desondanks geen bloed zou vloeien.
Na afloop sprak ik de ondernemer die vijf jaar voor rechtvaardigheid streed. We hadden allebei de tranen in onze ogen staan. Vijf jaar van je leven.

Omdat deze zaak nog lang niet afgelopen is, maar alleen nog maar groter zal worden, vat ik nog maar even samen hoe Menno Snel door het stof ging.

Alle ruim driehonderd ouders die betrokken waren bij een gastouderbureau in Eindhoven hebben recht op een schadevergoeding. In al deze zaken is niet alleen onjuist en onbehoorlijk gehandeld, nee, het was ronduit 'onrechtmatig'. Contra legem. Tegen de wet. Niet de ouders dus, nee de Belastingdienst zélf. Menno Snel moest beloven dat hij de jacht op een klokkenluider, die op non-actief is gesteld, zou staken, sterker: dat deze klokkenluider met rust zal worden gelaten, omdat-ie goed, integer werk deed.
Tot in de tweede termijn van het debat suggereerde Snel alsof er tóch iets met het gastouderbureau aan de hand was. Signalen, vermoedens, maar, uiteindelijk geen veroordeling. Gedwongen door Renske Leijten moest hij ook dit uiteindelijk terugnemen. Ze waren gaan kijken, en er was niets. "Er was geen aanleiding geweest onderzoek in te stellen." Na afloop sprak ik de ondernemer die vijf jaar voor rechtvaardigheid streed. We hadden allebei de tranen in onze ogen staan. Vijf jaar van je leven.
Allemaal onduidelijk, antwoordde Snel, want het is slecht gedocumenteerd. Ik wist toen al dat (ook) dit een leugen was, en schreef dat ook op.
’s Nachts werd een motie met algemene stemmen aanvaard, waarin het 'onrechtmatig' handelen van de Belastingdienst nogmaals aan de kaak werd gesteld. Uniek. Om in te lijsten.

Maar we zien slechts het topje van deze ijsberg. Deze zaak heet CAF-11, casus Hawaï. CAF staat voor: Combiteam Aanpak Facilitators. In maart vroeg Pieter Omtzigt al: zijn er andere CAF-zaken? Hoeveel? Is er een CAF16? (Onthoud dat nummer). Allemaal onduidelijk, antwoordde Snel, want het is slecht gedocumenteerd. Ik wist toen al dat (ook) dit een leugen was, en schreef dat ook op.

Sinds Snel eindelijk zelf snapt dat er hier iets grondig mis is, weten we opeens iets meer. Op 28 juni biechtte hij op, na Kamervragen: er zijn 170 (!) CAF-zaken. Al voor het debat van afgelopen donderdag was intern bij de Belastingdienst bekend dat deze week een nieuwe rechtszaak zou volgen. Nee, zei Snel donderdag, hij had 'geen signalen' dat het in andere CAF-zaken net zou mis zou zijn als in CAF11, maar hij zou wel een onderzoek laten instellen omdat het 'heel belangrijk' is om te weten of er ook in andere zaken onrechtmatig is gehandeld. Dat had hij al in maart beloofd, maar kennelijk valt het niet mee.
De ouders die in eerste aanleg werden aangepakt hadden allemaal een migratie-achtergrond. Een van die mensen pleegde zelfmoord, nadat de Belastingdienst tienduizenden euro’s terugvorderde

Omtzigt persisteerde: heeft u geen signalen, over nieuwe rechtszaken, komende week? En toen loog een chagrijnige Menno Snel, die de Kamer over deze affaire al talloze malen onjuist, onvolledig en onzorgvuldig informeerde: "Ik kan geen signalen tellen die ik niet heb."

De inkt van de leugen in het stenogram van dit debat was amper droog, toen vrijdag opeens een nieuwe beslissing werd verstuurd door de Belastingdienst. In een rechtszaak die maandag zou dienen. Samen met Jan Kleinnijenhuis van Trouw had ik me er al in verdiept, want we wisten dat het CAF-team in Rotterdam ook huis had gehouden. Er is een eigenaresse van een gastouderbureau die er ná onze publicaties erachter kwam dat zij een project was van de overheid. Vijf jaar na dato. Een CAF-zaak. De ouders die in eerste aanleg werden aangepakt hadden allemaal een migratie-achtergrond. Een van die mensen pleegde zelfmoord, nadat de Belastingdienst tienduizenden euro’s terugvorderde.
De éérste nieuwe zaak die opduikt. CAF 16. Of de eerste CAF-zaak in 2016. ‘Pijnlijk’, erkende de Belastingdienst. En: er is ook hier ‘onrechtmatig’ gehandeld .

Waar kwam we dit weekeinde achter? In de zaak die maandag diende staat in de dossiers de code 'CAF1601'. De zaak van een jonge moeder van Antilliaanse afkomst, die haar kind mee naar school moest nemen omdat ze geen opvang meer had, en die jarenlang kapot is geprocedeerd. En nog steeds grote schulden heeft. Wat erkende de Belastingdienst maandag voor de rechtbank Rotterdam? Ja, dit was 'CAF16'. Het project dat Menno Snel in maart niet kon vinden, en donderdag verzweeg.
De éérste nieuwe zaak die opduikt. CAF 16. Of de eerste CAF-zaak in 2016. 'Pijnlijk', erkende de Belastingdienst. En: er is ook hier 'onrechtmatig' gehandeld bij het stopzetten van toeslagen in 2016.

Excuus aan de gedupeerde ouder… Na jaren procederen. De Belastingdienst gaf de jonge moeder opeens gelijk. De invordering van schulden wordt stopgezet, zegde de dienst maandag na vragen van de rechter toe. En, oh ja, ze had in ieder geval recht op een vergoeding van drie maal 500,- euro, wegens het overschrijden van alle redelijke termijnen. En mogelijk daarnaast nog een schadevergoeding. De Belastingdienst zegde alles toe, om de zaak maar te kunnen begraven, met een schuin oog op mij en m'n collega van Trouw. "Voor je het weet wordt er getwitterd," zei de functionaris van de Belastingdienst. "En dit dossier heeft nogal wat dynamiek."
Reken maar uit. Er heeft een jarenlange, schaamteloze heksenjacht plaats gevonden tegen duizenden ouders. Hoe veel levens zijn er de vernieling in geholpen?

Maar het is nog niet klaar. Want opnieuw – nog steeds dus – blijkt de Belastingdienst informatie te hebben achtergehouden in rechtszaken. Advocate Jacqueline Nieuwstraten eiste: ik wil alsnog álle onderliggende stukken. Want wat is er hier in hemelsnaam gebeurd? Van welk rampzalig project is mijn cliënte slachtoffer geworden? Is er inderdaad etnisch geprofileerd?
CAF11. CAF 16. 170 CAF-zaken. Daarachter een veelvoud van gastouders. En gastouderbureaus. En daarachter weer een veelvoud van honderden kwetsbare ouders. Reken maar uit. Er heeft een jarenlange, schaamteloze heksenjacht plaats gevonden tegen duizenden ouders. Hoe veel levens zijn er de vernieling in geholpen?

Pieter Klein , RTL