Een ongekende heksenjacht #Belastingdienst

Het informatiebeleid van dit kabinet is ongrondwettelijk
De Tweede Kamer wordt door het kabinet slecht voorgelicht. Dit schreeuwt om breed verzet, betoogt Wim Voermans.

Kamerleden stelden het afgelopen jaar honderden, naar we nu weten relevante vragen in verband met het kindertoeslagendrama bij de Belastingdienst. Dat werd ze niet in dank afgenomen. "Scoringsdrang" heet dat tegenwoordig, "ministers van hun werk houden".
Vooral op de vragen die ze vanaf het voorjaar stelden, kregen ze steevast ontwijkend of geen antwoord. Omdat dingen moeilijk te vinden zijn, andere commissies ernaar zoeken, zaken nog moeten worden geëvalueerd, er te weinig capaciteit is, omdat – kortom – de informatiehuishouding een puinhoop is.

Een van de dieptepunten was het antwoord dat het CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt kreeg op een van zijn veertig vragen van 23 juli 2019, over terugvorderingen die nog onder de rechter zijn. Zaken waarbij de Belastingdienst betrekkelijk hardvochtig en soms tegen beter weten in, maar bleef doorprocederen tegen ‘fraudeurs’, met inschakeling van de Landsadvocaat (overigens een gewoon privaat advocatenkantoor, Pels Rijcken & Droogleever Fortuijn).

Informatie over deze werkwijze is cruciaal voor de Kamer. Omtzigt had al eerder gevraagd of de Landsadvocaat "ruimhartig" documenten zou kunnen inbrengen in zaken van en over mensen die van fraude werden beticht. Nodig, want in dit kafkaëske drama wisten de betrokkenen meestal niet eens wat er in hun dossier stond, waarvan ze nu concreet werden verdacht.

Belletjestrekker
Met weinig gevoel voor context antwoordde Snel dat hij de Landsadvocaat had gevraagd (sic!) om de door Omtzigt gevraagde stukken te beoordelen, maar die zag het niet zitten om die stukken met de Kamer te delen. Trouwens, liet Snel daarop volgen:

Uw Kamer is geen partij in de lopende procedures en de stukken geven geen extra inzicht in de gang van zaken ‘in den brede’ in het CAF 11-project. Om die reden doe ik uw Kamer de afschriften van de aan de Landsadvocaat verstrekte stukken niet toekomen.’

Als een belletjetrekker die een standje verdient, werd Omtzigts verzoek geweigerd, met de Landsadvocaat als hogere autoriteit.
Gekker moest het niet worden. Maar toch werd het dat. Want op 18 november 2019 schreef onze nieuwbakken minister van Binnenlandse Zaken Raymond Knops een kort briefje waarin hij uitlegt dat de handelwijze van Snel voortaan algemeen beleid wordt. In die brief legt hij uit hoe bewindslieden voortaan denken om te gaan met de informatievoorziening aan de Kamer.
Volgens artikel 68 van de grondwet zijn bewindslieden verplicht de door de Kamer verlangde inlichtingen te geven. Maar het kabinet is kennelijk een beetje klaar met al dat gevraag. In 2002 en 2016 werden over de reikwijdte van die grondwettelijke informatieplicht duidelijke afspraken gemaakt, maar het kabinet laat in de brief weten dat het wel ‘effectief en werkbaar’ moet blijven voor alle betrokkenen (lees: voor het kabinet).

Recht op informatie
Waar de afspraken uit 2002 en 2016 helder vastleggen dat Kamerleden een grondwettelijk recht hebben op informatie dat veel verder gaat dan de rechten die burgers hebben onder de Wet openbaarheid van bestuur (Wob), doet Knops in zijn brief iets heel merkwaardigs. Hij draait de zaak om. Inderdaad, zo geeft hij aan, kunnen Kamerleden veel meer informatie verlangen dan onder de Wob mogelijk is, maar een van de grenzen aan de grondwettelijke informatieplicht van de regering is dat "persoonlijke beleidsopvattingen" van bijvoorbeeld ambtenaren niet hoeven te worden prijsgegeven. Dat is ook logisch want als we precies zouden weten wie wat in welk overleg heeft gezegd dan is dat vervelend voor betrokken ambtenaren – die kijken voortaan wel lekker uit om nog iets te zeggen – en kunnen bewindspersonen ook tegen elkaar worden uitgespeeld.
In 2002 en 2016 vonden de regering en Kamer dat samen een mogelijke reden om zulke informatie niet aan de Kamer te verschaffen. Dat betekende niet dat de Kamer nooit informatie over de ambtelijke of externe werkelijkheid of beleidsvorming ‘achter’ een minister zou mogen verlangen. Dat kan wel, zeggen de afspraken die Plasterk met de Kamer maakte in 2016. Als de Kamer het echt wil weten dan lak je de namen maar weg. Een zinnige ­afspraak die het bijvoorbeeld ook mogelijk maakt om er ooit achter te komen of en in hoeverre in de zaak-Wilders ambtenaren van Justitie en Veiligheid wellicht zaken hebben gedaan met het Openbaar Ministerie.

Wereld op zijn kop
De brief van Knops verhaspelt die redenering uit 2016, gooit alles op een hoop en probeert ons zand in de ogen te strooien. We geven niks meer prijs over intern beraad, zegt Knops in zijn brief. Dat is kabinetsbeleid, en trouwens ook in de Wob is "intern beraad" reden om informatie te weigeren. "Onder artikel 68 van de grondwet is het staand beleid dat stukken die zien op intern beraad geen onderdeel worden gemaakt van het debat met de Kamer." Aldus de brief. Een fikse bugger off voor neuzende Kamerleden.

Wie ook maar iets weet van de grondwettelijke inlichtingenplicht, gelooft zijn ogen niet. De regering die uitmaakt wat de Kamer nog mag verlangen, dat is de wereld op zijn kop. De ministers weten echt wel wat de ­Kamer nodig heeft, analyseert de brief vaderlijk. Anders raakt de Kamer maar ingesneeuwd. En dan komt er ineens nog een konijn uit de hoed: "Voor documenten die zien op intern beraad geldt dat er belangrijke staatsrechtelijke en bestuurlijke redenen zijn om niet over te gaan tot de verstrekking daarvan."

Ik ken ze niet. Ze worden hier verzonnen waar je bij staat. De Kamer moet zich, om diezelfde staats- en ­bestuursrechtelijke redenen, met hand en tand verzetten tegen dat ongrondwettelijke beleid uit Knops’ brief.

Bron: Prof. Voermans
Wim Voermans is hoogleraar in Leiden en auteur van Het verhaal van de grondwet.

De informatiehuishouding van de overheid is een puinhoop. Dientengevolge worden door het kabinet grote staatsrechtelijke fouten gemaakt. Aan het woord is Wim Voermans, hoogleraar Staats- en Bestuursrecht aan de Universiteit Leiden.

“Tenzij er een belang van de Staat in het geding is, moeten ministers en staatssecretarissen de Kamers informeren. En dan moet je de Kamers ook volledig informeren.” Voermans baseert zich hier op de Grondwet. Maar informatie die er niet is, kan niet worden prijsgegeven. Daar gaat het volgens Voermans mis. Ondanks miljardeninvesteringen van de overheid in informatiesystemen, laat archivering en het ordentelijk bijhouden van informatie veel te wensen over, waardoor gegevens niet op aanvraag worden geproduceerd.

Toeslagenaffaire
Dat zien we volgens Prof. Voermans duidelijk terug in de tragiek rondom het kindertoeslagdossier. Het is de toenmalig staatssecretaris Menno Snel steeds niet gelukt de Kamer goed te informeren. “Kamerleden moesten vraag op vraag op vraag stellen. Pieter Omtzigt heeft op 23 juli wel veertig vragen gesteld. En Menno Snel antwoordt dan: ik kan nog geen antwoord geven, ik hoef geen antwoord te geven en vaak ook: ik kan het niet vinden. Dat is natuurlijk de ergste van alle.”

Omdat de informatievoorziening niet op orde is, is de politiek volgens Voerman "out of control, in plaats van in control".
Prof.Voermans: “dus bij de Belastingdienst: de archivering en het ordentelijk bijhouden van informatie is lastig. En dan kan je het ook niet op aanvraag produceren.” Menno Snel wíst dingen dus ook gewoon echt niet, meent de hoogleraar.
“Het is belangrijk dat de informatiehuishouding op orde komt”, zegt Voermans.” Dan kun je de Kamer beter informeren en was het probleem veel eerder aan de kaak gesteld.”

Kraantje dicht
Het probleem met de informatiehuishouding is niet alleen dat het niet op orde is. De regering komt er ook steeds vaker mee weg.

“De ministers en staatssecretarissen proberen de regels aan te passen, dat ze bepaalde informatie niet hoeven geven.”
De Kamer heeft recht op veel meer informatie dan er met een WOB wet openbaarheid van bestuur verkregen kan worden. “Maar je ziet steeds vaker voorkomen dat ministers in het nauw zeggen dat de regels van de WOB ook zouden gelden voor de informatieverplichting van de Kamer”. Het kraantje van de informatievoorziening wordt op die manier verder dichtgedraaid, meent Voermans.

Brandstof

Voermans: "de volksvertegenwoordiging heeft maar één soort brandstof, en dat is informatie. Dat is de enige manier waarop je de regering kan controleren. Wordt die brandstof afgesneden dan valt de motor van de Kamer stil."

Haalt Menno Snel de Kerst nog wel?
De Kamer debatteert vandaag om 14u ALWEER met Menno Snel over de totale puinhoop bij zijn Belastingdienst, en zijn onkunde en onmacht om die te repareren. Is dit zijn laatste debat?

Zwartgelakte dossiers. Schaamteloos. Na het walgelijke gesol met de Groningers en nu dit krijg je toch echt de overtuiging dat de overheid weinig gevoel voor de burgers heeft.

Kil, koud en gevoelloos

Geen enkele empathie naar mensen die huis en haard verloren hebben, huwelijken die door de immense spanning in scheiding eindigden, kinderen die benadeeld zijn, zelfs zelfmoorden. Dat hebben de overheid en vooral ook hun ambtenaren op hun geweten. En dan krijg je nog een trap na door zwartgelakte dossiers toegestuurd te krijgen. De minachting die hieruit blijkt van de overheid ten opzichte van de gedupeerden is huiveringwekkend. Je houdt het niet voor mogelijk dat dit welbewust en in opdracht van overheidsfunctionarissen is uitgevoerd.

Er moet kennelijk heel wat gesjoemel verdonkeremaand worden. Terecht dat de oppositie hier een debat over eist.
Nu willen de regeringspartijen dat een onafhankelijke partij zoals de Nationale Ombudsman of de Autoriteit Persoonsgegevens hier naar gaat kijken. Ik weet niet hoe u hierover denkt, maar we hebben reden genoeg om aan te nemen dat ook deze "instellingen" niet bepaald neutraal zijn, zij eten immers ook uit de staatsruif.
En maar al te vaak krijgen zij van de overheid de laatste bladzijde van een "onderzoeksrapport" aangereikt waar de betrokken instelling dan haar onderzoek omheen schrijft.

Staatssecretaris Snel ligt dus opnieuw onder zwaar vijandelijk vuur. En terecht. Maar zijn argument voor het weglakken van informatie is dat in de dossiers ook privacygevoelige gegevens van anderen staan, zoals BSN nummers, geboortedata en belastinggegevens.
De vraag rijst - en niet voor de eerste maal - of die Privacywetgeving niet vooral gemaakt is om burgers inzage te weigeren in dossiers. Niet alleen die van de Belastingdienst, maar ook die van gemeente, het Rijk en medische dossiers. Die Privacywetgeving is niet gemaakt om de burger te beschermen tegen de overheid, maar om de overheid te beschermen tegen de burger.

Een goede afhandeling van deze huiveringwekkende kwestie? Ik heb er weinig vertrouwen in. Net als bij het Proces Wilders, zullen nota's en correspondentie opzettelijk gedelete worden of zoekgeraakt zijn Omdat al onze instituties door en door verrot en corrupt zijn.

...?
Nix..: het kafka-verhaal gaat inmiddels gewoon verder.
Zelfs rechtstreeks twitter-kontakt met de Belastingdienst leverde niets op in een voor mij schrijnend dreigende affaire: simpel werd eenzijdig vastgesteld dat van grive opzet en nalatigheid sprake was en dat geen bezwaar of verweer meer mogeljjkwas. Tegen de wetgving op dat gebied in. Een eigenzinnige schoffering.

Ze gaven me het nummer (0800- etc..) van de belasting-foon... jaja.. vanuit Griekenland bellen naar NL 0800 kan niet.., zou bovendien een vermogen kosten, en dat heb ik even niet..

Eén brief die ik kreeg laat weten: „u had gelijk, we onderzoeken de zaak“. Maar in dezelfde postzak: een dwangbrief om even ruim €925. te betalen; binnen 5 dagen, of ANDERS.-!
Inkasso, dwangbevel etc.- zo maken ze mensen kapot, die aan geen vergrijp schuldig zijn, maar zonder procedute schuldig worden geschreven..!

Zó ga je niet met mensen om, die door het „systeem“ buiten hun schuld of, zoals de BD gewoon even vaststelt, door opzettelijk toedoen, wat de BD dan meteen aan vasthoudt, in de schulden komen, en waartegen geen verweer meer mogelijk bleek...( !!) al ruim onder de bestaansgrens moeten zien te overleven.

Als je dan leest dat de Staats Dijkhof van de @VVD even 47000 eurootjes in de pocket steekt...(voor mij 4 ...ja VIER jaar BRUTO-inkomen !...)
Woedend, ziedend, slap uitgedrukt nog.

Mensen, wat hebben Rutte en zijn maten er een ongelofelijke teringzooi van gemaakt.
Onvergeeflijk.

Ik wou t even kwijt.
Dank voor t lezen.

Er was veel, heel veel weggelakt in de persoonlijke dossiers van de ouders die door de Belastingdienst onterecht werden verdacht van fraude. Maar niet genoeg: in een begeleidende brief stelde de fiscus dat er namen uit privacyoverwegingen zijn weggestreept, maar volgens één van de ouders waren er nog genoeg namen zichtbaar.

De ouders hoopten bovendien te achterhalen waarom ze als verdachte werden aangemerkt – ze moesten soms tienduizenden euro’s terugbetalen en kwamen daardoor in grote financiële problemen. Maar juist dat was niet te achterhalen. Staats Menno Snel (Financiën, D66) overleefde vorige week nog een motie van wantrouwen vanwege de kwestie, en probeerde nu de schade te beperken: het weglakken komt vast „knullig” over maar het was „geen pesterijtje”. De coalitiepartijen én GroenLinks hielden een snel debat tegen. De verontwaardiging werd er niet minder om. De Kamer wacht nog op een aantal rapporten over de kwestie, dan zal Snel de zaak hoe dan ook moeten uitleggen. En dat wil de Kamer nog geregeld hebben voor het Kerstreces. De parlementariërs zijn het bijna allemaal eens met een oproep van SP-Kamerlid Renske Leijten tot zo’n debat.

Leijten tweette dinsdag een filmpje van een onleesbaar gemaakt persoonlijk dossier, dat de Belastingdienst had opgestuurd naar een van de ouders die ten onrechte als fraudeur was aangemerkt. Ook andere ouders ontvingen maandag en dinsdag per koerier hun dossier, die telkens op vergelijkbare wijze waren zwartgelakt. Dat was volgens de fiscus gedaan omdat er in de zwartgelakte delen namen van medewerkers van de dienst en „persoonlijke informatie” stonden. „Stuur het de ouders dan gewoon niet”, tweette Leijten.

GeenStijl:
Roger Derikx, de man die wij inmiddels allemaal kennen als één van de vele ouders wier levens zijn kapotgemaakt door de Belastingdienst, heeft aangifte gedaan. Goed bezig Roger. Het wordt tijd voor een Hele Grote Afpakjesdag bij die Zwartlakkersdienst. Te beginnen bij het afpakken van het staatssecretariaat van Menno Snel en een strafrechtelijk onderzoek naar de verantwoordelijken voor het moorddadige regime bij de fraudebestrijding. En een parlementaire enquête natuurlijk. Volgende week debat.