Een ongekende heksenjacht #Belastingdienst

"De tot dusver onbekende zwarte lijst registreerde allerlei data. Het gaat hierbij onder meer om:
Verzoeken om informatie van bijvoorbeeld politie of justitie aan de Belastingdienst,
Interne 'signalen' van de Belastingdienst zelf (zoals fiscale boetes) of van andere (overheids-) organisaties en partners zoals de GGD of uitkeringsinstanties,
Adressen en postcodes die door de overheid 'besmet' zijn verklaard,
'Tips en kliks' van burgers,
Strafrechtelijke gegevens van Openbaar Ministerie, politie en FIOD,
Gegevens over de partner en kinderen,
Gastouders voor kinderopvang zijn een aparte categorie waarover gegevens werden verzameld."

Privacy-experts reageren geschokt op de onthulling en denken dat het systeem rechten van burgers op grove wijze heeft geschonden. "Als het gaat om privacy heeft de Belastingdienst hier echt een doodzonde begaan", zegt advocaat en expert Christiaan Alberdingk Thijm. Volgens hem was het ook na de aanpassingen vorig jaar 'zeer dubieus', en was het onvermijdelijk dat de stekker eruit ging totdat er een totaal nieuw anti-fraudesysteem is. "Het is echt op alle fronten strijdig wet de bescherming van rechten van burgers."

Vooringenomenheid
De data uit FSV vormden voor de Belastingdienst ook de basis voor risicoselectie en voor risicoprofielen, stelt het rapport. Deskundigen die RTL Nieuws en Trouw raadpleegden zijn zeer kritisch over het gebruik van deze data omdat ze discriminatie van bevolkingsgroepen in de hand kunnen werken.

Professor Joris van Hoboken van de Vrije Universiteit Brussel en senior onderzoeker bij het Instituut voor Informatierecht van de Universiteit van Amsterdam zegt dat door het gebruik van historische gegevens en algoritmes al snel bias (vooringenomenheid) kan doorwerken in data: "Zo is het aannemelijk dat bepaalde minderheden veel meer kans hebben om via een melding in een dergelijk systeem terecht te komen."

180.000 mensen
Geheime zwarte lijst Belastingdienst over 'verdachte' burgers

De Belastingdienst heeft bijna 20 jaar lang een geheim registratiesysteem gebruikt, waarin burgers terechtkwamen bij wat de dienst noemt 'vermoedens' of 'signalen' van fraude. Dat blijkt uit onderzoek van RTL Nieuws en Trouw. Mensen op deze zwarte lijst hoorden daar niets over en konden zich ook niet verweren. Een doodzonde, zeggen experts.

Het datasysteem, de Fraude Signalerings Voorziening (FSV), bestaat sinds 2014, maar de voorloper van dit systeem was al vanaf 2001 actief. Het gaat om informatie over van alles en nog wat: zelfs geruchten en andere informatie waarvan de waarde niet helder is. Er staan in totaal 180.000 burgers geregistreerd.
Wie in het systeem terechtkwam werd bestempeld én behandeld als mogelijke fraudeur. De gegevens vormden ook de basis voor risicoselectie en profilering van groepen burgers door de Belastingdienst bij extra controle en toezicht. Zij kregen een 'intensieve' behandeling. "Ik heb me er zeer over verbaasd: zo krijg je dus A- en B-burgers", zegt een oud-medewerker daarover.

Afgelopen donderdagavond is het systeem halsoverkop uit de lucht gehaald. Dat is ruim een jaar nadat een eerste, vertrouwelijke rapportage vernietigend over het systeem had geoordeeld, meldt het ministerie van Financiën. De Belastingdienst wilde het systeem vorig jaar nog in de lucht houden, maar begon toen wel met het 'schonen' van de informatie.

Een ambtelijke privacy-expert kreeg een latere versie van het rapport pas onder ogen na vragen van RTL Nieuws en Trouw. Hij concludeerde donderdag dat de zwarte lijst absoluut niet door de beugel kan. Daarop besloot de hoogste ambtenaar van de Belastingdienst om de stekker er uit te trekken.
Stigmatisering van hele groepen
Een tweede versie van het vernietigende rapport uit november, dat in handen is van RTL Nieuws en Trouw, waarschuwt voor de grote risico's van het systeem. Risico's als een 'zwarte-lijst-effect', 'stigmatisering' van hele groepen en voor het aanpakken van burgers op basis van onjuiste, verouderde of niet goed gecheckte informatie. "De kans is groot dat een deel van de betrokkenen onterecht of bovengemiddeld vaak als risicopost wordt aangemerkt", zo staat in het rapport.

Burgers werden vervolgens harder aangepakt 'dan noodzakelijk is', met mogelijk 'aanzienlijke nadelige gevolgen'. Het hele rapport kun je hier lezen.
www.rtlnieuws.nl/sites/default/files/con...8versie%201.2%29.pdf

Er komt een onafhankelijk onderzoek naar het verdwijnen van bewijsstukken van gedupeerde ouders in de toeslagenaffaire, laat MinFin Hoekstra weten naar aanleiding van onderzoek van Trouw en RTL Nieuws.

Uit een reeks dossiers van ouders bij wie de toeslag voor kinderopvang onterecht werd stopgezet, blijkt dat Belastingdienst / Toeslagen door ouders aangeleverde stukken structureel niet meer lijkt te hebben. Het gaat om bewijsstukken waarmee zij hun recht op toeslagen na controles wilden aantonen, of om bezwaarschriften tegen stopzettingen van toeslagen.

Informatie "niet bewaard"
Hoekstra laat na vragen weten dat het "inderdaad zo kan zijn dat informatie niet is bewaard of zeer moeizaam terug te vinden is".
Hij zegt dat hij ook recent "signalen" van ouders kreeg dat de dossiers van de Belastingdienst "geen volledig beeld" geven. Complete dossiers voor ouders zijn belangrijk, omdat zij daarmee hun recht op toeslag konden bewijzen, of nu recht op compensatie kunnen onderbouwen.

De minister zegt "geen indicaties' te hebben dat "bewust of op systematische wijze stukken of bezwaarschriften zijn vernietigd".
Zijn Belastingdienst heeft tegen hem gezegd dat dat niet zo is. Toch hebben "aanhoudende signalen en vragen vanuit burgers en media de minister doen besluiten dit onafhankelijk te laten onderzoeken".

Hoekstra is in gesprek met de Auditdienst Rijk (ADR) om te bespreken wie dit moet uitvoeren. De ADR doet al onderzoek naar 170 zogeheten CAF-zaken, waarin mogelijk 9.000 ouders gedupeerd zijn door een doorgeslagen fraudejacht.

Bewijs niet in dossiers
In de zaak van zo'n 300 ouders rond een gastouderbureau in Eindhoven bleek eerder al dat bewijsstukken en bezwaarschriften vaak niet in dossiers zaten. Dit blijkt nu ook zo te zijn in andere vermeende fraudezaken en in andere gevallen waarin toeslag voor kinderopvang is stopgezet, blijkt uit dossiers waar Trouw en RTL Nieuws inzage in hadden.

Volgens diverse bronnen bij de Belastingdienst was dit een structureel probleem: dossiers waren niet op orde. Eerder bleek al dat soms bezwaarschriften "vereenvoudigd" werden afgedaan, zodat de rechten van ouders werden uitgehold. Andere bronnen zeggen dat bezwaren van ouders regelmatig werden "weggetikt": in de systemen werd dan gezegd dat ze behandeld waren, terwijl er niet eens naar was gekeken.

Met tienduizenden weggegooid
Op die manier zou de Belastingdienst op papier de jaarlijkse "productietargets" halen. Sommige bronnen zeggen dat in het verleden ingediende bezwaarschriften letterlijk met tienduizenden werden weggegooid, in opdracht van de ambtelijke top.

Wat voor gedupeerde ouders het gevolg is van het verdwijnen van documenten is nog niet duidelijk. Minister Hoekstra wil daarover eerst een uitspraak van de commissie-Donner afwachten, die eind deze maand wordt verwacht. "Wat dit exact betekent voor de afhandeling van de fraudezaken en andere gevallen kan daarmee nu nog niet worden gezegd."

Compensatie
De minister wijst erop dat het ontbreken van bewijsstukken bij de eerste groep van 300 ouders geen reden is geweest om niet tot compensatie over te gaan. Deze groep ontving voor de kerst de beloofde compensatie.
Hoekstra gaf eerder al aan dat de afhandeling van de affaire waarschijnlijk nog minstens een jaar gaat duren. Deel van het probleem is dat de 'informatiehuishouding' bij Toeslagen niet op orde is. De Belastingdienst geeft aan niet over duidelijk afgebakende dossiers van ouders te beschikken. Per gedupeerde ouder moet worden teruggezocht wat er in de verschillende systemen van Toeslagen en de Belastingdienst nog wel te vinden is.
Maandag gaan Hoekstra en premier Rutte in gesprek met enkele honderden ouders die gedupeerd zijn.

> Klokkenluider kan misstanden Belastingdienst niet langer aanzien. Pierre Niessen zag van binnenuit hoe het misging bij de Belastingdienst. Hij kaartte de misstanden aan, maar dat werd hem niet in dank afgenomen.
Laat die man het onderzoek naar de #Toeslagenaffaire leiden, die weet van de hoed en de rand

> Hoe is het mogelijk dat de ambtenaren bij de #Belastingdienst zich niet aan de eigen strenge regels houden: iedere belastingbetaler moet minimaal 5 jaar alle relevante belastinggegevens bewaren.

Vertrekkend topman Belastingdienst wordt mogelijk hoogste ambtenaar bij gemeente Den Haag

Vertrekkend topman Jaap Uijlenbroek van de Belastingdienst, gaat mogelijk aan het werk voor de gemeente Den Haag als hoogste ambtenaar, meldt de NOS. De gemeente Den Haag wil de overstap van Uijlenbroek vooralsnog niet bevestigen. Zowel de SP als Groep de Mos hebben om opheldering gevraagd.

Bronnen meldden aan de NOS dat Uijlenbroek als gemeentesecretaris bij de gemeente Den Haag aan de slag gaat. Uijlenbroek was sinds 2017 directeur-generaal van de Belastingdienst, en werd aangesteld om na de toeslagenaffaire waarbij duizenden ouders werden gedupeerd, orde op zaken te stellen. Daar is hij dus allesbehalve in geslaagd. Maar zoals dat gaat in moraal- en ruggengraatloos Nederland, dan word je in een andere functie gekatapulteerd.

Op naar een volgende topfunctie bij de algemene bestuursdienst.

Raadslid Ralph Sluijs van Groep de Mos heeft inmiddels een spoeddebat aangevraagd.

Directeur-generaal Jaap Uijlenbroek van de Belastingdienst, de hoogste ambtenaar binnen de organisatie, moet vertrekken vanwege de kinderopvangtoeslagaffaire, meldt RTL Nieuws vrijdag op basis van Haagse bronnen.

Uijlenbroek zou al op korte termijn vertrekken. Een woordvoerder van de Belastingdienst kan dit niet bevestigen of ontkennen. "We doen geen uitspraken over ambtenaren", benadrukt hij.

RTL Nieuws meldt verder dat minister Wopke Hoekstra van Financiën al voor de feestdagen het vertrouwen in Uijlenbroek had opgezegd.

De affaire kostte staatssecretaris Menno Snel (D66) in december de kop. De positie van de bewindspersoon bleek onhoudbaar na nieuwe onthullingen en onbegrip over het weglakken van stukken in dossiers die gedupeerde ouders duidelijkheid moesten geven over waarom zij jarenlang onterecht als fraudeur zijn bestempeld.

De affaire draait om het onterecht stopzetten en terugvorderen van de kinderopvangtoeslag door de Belastingdienst. De fiscus merkte de ouders jarenlang willens en wetens als fraudeur aan. Honderden, mogelijk duizenden ouders kwamen hierdoor in de financiële problemen.
Sinds het vertrek van Snel heeft Hoekstra het dossier rond de kinderopvangtoeslag in beheer. De minister verwacht dat de afwikkeling van de affaire nog zeker een jaar duurt. Dit komt mede doordat nog niet duidelijk is hoeveel gedupeerden er zijn. Een commissie onder leiding van oud-minister Piet Hein Donner doet hier onderzoek naar en komt eind januari met een rapport.

> Menno Snel is pootje gelicht door zijn hogere ambtenaren, stuurden hem steeds met verkeerde info de 2e kamer in. Ik snap dus wel dat de DG het veld moet ruimen.
Nadeel van al dat wegsturen is dat je met nieuwkomers weer van voren af aan begint, weer reorganisaties, weer onderzoeken en er moet nog zoveel gebeuren... zo schiet het niet op.

280 ouders die ten onrechte beschuldigd zijn van frauderen met de kinderopvangtoeslag, hebben volgens de regering een vergoeding ontvangen. Bij zeven mensen is dat nog niet gelukt.

Gisteren heeft minFin Hoekstra een brief naar de Tweede Kamer gestuurd waarin hij schrijft dat de meeste ouders die de dupe zijn geworden van de toeslagenaffaire een financiële compensatie hebben ontvangen van de Belastingdienst. Het gaat om 280 van de 287 ouders die recht hebben op een vergoeding.

Bij het compenseren van de overige zeven ouders is de fiscus op moeilijkheden gestuit.
Vorige week maakte de regering al bekend dat de gedupeerde ouders nog voor Kerst gecompenseerd zouden worden. Uiterlijk dinsdag moest dat gebeurd zijn. Om zeker te stellen dat de ouders het geld ook echt ontvangen hebben, heeft de Belastingdienst hen volgens Hoekstra de afgelopen dagen opgebeld. 176 ouders konden worden bereikt, aldus de bewindsman.

Van de zeven ouders die nog wachten op de vergoeding kan de Belastingdienst de rekeningnummers niet vinden. Drie van hen wonen in het buitenland, drie anderen zijn uitgeschreven uit het bevolkingsregister zonder dat bekend is waar ze nu zijn. Eén ouder, die in Nederland woont, is wel al gevonden door de fiscus.

Medewerkers gaan bij deze persoon langs om alsnog afspraken te maken over de compensatie. De compensatiebedragen lopen uiteen van 20.000 euro (voor ruim tweehonderd ouders) tot 66.000 euro.